Koncepcja just-in-time w produkcji: jak dostarczać komponenty dokładnie wtedy, gdy są potrzebne?

Minimalizacja kosztów magazynowania i redukcja liczby zapasów to istotne cele dla wielu firm. Aby je osiągnąć, można postawić na koncepcję produkcji just-in-time. Co to jest, jakie daje korzyści i jak wygląda planowanie JIT w realnym wdrożeniu?

Co to jest just-in-time?

Metoda just-in-time to sposób planowania produkcji, o którym można usłyszeć coraz częściej. Jego korzenie sięgają jednak już lat 50. XX wieku. Nazwę można przetłumaczyć jako „produkcja dokładnie na czas”, co dobrze oddaje główne założenia tego systemu. Według JIT wszystkie procesy powinny być zsynchronizowane w taki sposób, by dostawy surowców i podzespołów odbywały się w momencie, w którym są one potrzebne. Takie podejście pozwala zredukować zbędne zapasy, a tym samym zoptymalizować koszty i zwiększyć skuteczność produkcji.

Lean manufacturing to termin, który często idzie w parze z produkcją just-in-time. Toyota, a właściwie wieloletni menedżer firmy Taiichi Ōno, odpowiada za opracowanie systemu produkcji opartego właśnie na tych założeniach. Łączy się to m.in. z autonomizacją maszyn i eliminacją czynności, które nie przynoszą realnych korzyści. System just-in-time, podobnie jak lean management jako całość, przyjął się w największym stopniu właśnie w motoryzacji, ale jego zalety są doceniane także w innych branżach zajmujących się produkcją.

Zobacz też: Jak usprawnić proces produkcji? Podział procesów produkcyjnych

Just-in-time – zalety

Spora popularność metodyki just-in-time to zasługa licznych zalet, które korzystnie wpływają na pracę każdego przedsiębiorstwa wykonującego procesy produkcyjne. Oto lista najważniejszych korzyści:

• poprawa efektywności zarządzania produkcją,
• redukcja czasu produkcji,
• automatyzacja procesów,
• zmniejszenie zapasów w magazynie,
• obniżenie kosztów magazynowania i transportowania,
• zmniejszone ryzyko wypadków w pracy,
• poprawa płynności procesów produkcji i magazynowania,
• zmniejszenie ryzyka występowania uszkodzonych lub przeterminowanych produktów,
• oszczędność czasu przeznaczanego m.in. na szukanie produktów i tworzenie ich dokumentacji.

Jak działa just-in-time?

System just-in-time skupia się przede wszystkim na optymalizacji zarządzania zasobami. Jego podstawowym założeniem jest pozbycie się wszelkich zbędnych zapasów, tj. produktów, surowców, części i elementów, które nie są w danym momencie potrzebne dla procesu produkcji. Takie działania pozwalają znacząco obniżyć koszty bieżące, głównie w zakresie magazynowania i transportowania, a jednocześnie zmniejszyć ryzyko pojawienia się produktów przeterminowanych czy uszkodzonych.

Zobacz też: Jak zmniejszyć koszty logistyczne dzięki opakowaniu?

Just in time w zarządzaniu produkcją i logistyka – zmiany w strategii firmy

Metoda just-in-time ma jednak znacznie szerszy wpływ na strategię działania przedsiębiorstwa. Wdrożenie tego systemu często wymaga całkowitej zmiany podejścia do wykonywanych zadań – mowa przede wszystkim o wyeliminowaniu nadmiarowej produkcji i skupieniu się na faktycznych zamówieniach. W ten sposób można zmniejszyć koszty magazynowania, przygotowując jedynie niezbędne produkty pod konkretne zlecenia.

Co istotne, just-in-time to rozwiązanie doceniane zarówno przez producentów, jak i klientów, choć osoby z drugiej grupy nie mają bezpośredniej styczności z systemem. Zwiększona efektywność procesów przekłada się jednak na lepszą dostępność produktów, a w wielu przypadkach także na skrócony czas realizacji zamówień. Do tego klienci mogą mieć pewność, że otrzymają nowy produkt, który będzie mógł być używany przez długi czas.

Just-in-time – przykład praktycznego zastosowania

Planowanie JIT ma ogromne znaczenie – to właśnie ten etap w dużej mierze wpływa na skuteczność działania całego systemu. Z tego względu metoda just-in-time powinna być wdrażana przez profesjonalistów, którzy dobrze znają tę metodę zarządzania, by przygotować produkcję pod kątem nowych wyzwań. Jak wygląda implementacja podejścia JIT? Wiele przykładów można znaleźć w branży motoryzacyjnej; obecnie niemal wszyscy najwięksi producenci pojazdów prowadzą produkcję właśnie w ten sposób. Podzespoły są dostarczane do fabryk wtedy, gdy są potrzebne dla danego etapu wytwarzania pojazdu – kluczowe znaczenie w tym przypadku ma zachowanie odpowiedniej kolejności dostaw. Produkcja aut to proces, w którym poszczególne kroki są w dużym stopniu zależne od poprzednich czynności, przez co dostawy komponentów muszą następować po sobie, we właściwych momentach. Nie zawsze jest to jednak możliwe – aby ograniczyć przestoje spowodowane np. brakiem dostępności części, wiele fabryk stosuje tzw. bufory, czyli przestrzeń, w której częściowo ukończone produkty mogą czekać na dostawy.

Just-in-time w Knauf Industries

Produkcja w Knauf Industries zawsze odbywa się z użyciem sprawdzonych, efektywnych technologii i metod. Dzięki temu możemy zoptymalizować procesy pod kątem potrzeb zarówno naszej firmy, jak i naszych klientów. Wykorzystanie just-in-time pozwala nam ograniczyć koszty realizacji zamówień, zachowując przy tym szybkie tempo wykonania. Planowanie JIT to jednak tylko jedno z wielu rozwiązań, które wpływają na skuteczność produkcji w Knauf. Stawiamy na przetwórstwo tworzyw sztucznych z użyciem zaawansowanych maszyn, dzięki czemu komponenty i opakowania z tworzyw sztucznych mogą cechować się ściśle określonymi parametrami. Poza JIT stosujemy m.in. mapowanie procesu produkcji, co pozwala nam zachować najwyższą jakość wyrobów i zawsze w pełni dostosować proces do wymogów klienta.