Ekoprojektowanie – poznaj zasady ekologicznego projektowania! 

Poważnym problemem współczesnej gospodarki jest wciąż rosnąca ilość odpadów opakowaniowych, które przyczyniają się do zanieczyszczenia środowiska. Rozwiązaniem tej kwestii jest koncepcja ekoprojektowania opakowań, które mogą stać się elementem zrównoważonej gospodarki zamkniętego obiegu i zostać ponownie wykorzystane. Jakie są zasady ekoprojektowania i w jaki sposób wpisują się w nie nasze produkty? 

Skąd się wzięła koncepcja ekoprojektowania opakowań? 

Światowa konsumpcja różnego rodzaju dóbr i usług cały czas wykazuje tendencję wzrostową. Efektem ubocznym procesu przepływu surowców i elementów potrzebnych do produkcji, a następnie gotowych towarów do finalnych odbiorców jest ogromna ilość odpadów opakowaniowych. W efekcie dochodzi nie tylko do zanieczyszczenia środowiska, lecz także marnotrawstwa zasobów, które inaczej zagospodarowane mogłyby być wtórnie wykorzystane w innych procesach produkcyjnych. Producenci stają dziś przed wyzwaniem, jakim jest zamykanie obiegu opakowań. Polega ono na projektowaniu opakowań w taki sposób, aby po zużyciu produktu nie trafiały do środowiska, lecz mogły być ponownie wykorzystane jako surowiec. Ten trend wymusza nie tylko prawo, lecz również sami konsumenci, którzy coraz częściej zwracają uwagę nie tylko na ekologiczne produkty, lecz także eko opakowania, które można poddać recyklingowi. 

Ekoprojektowanie w dyrektywach unijnych 

Problemem zagospodarowania opakowań zajęła się Komisja Europejska w latach 2018-2019. Europejska strategia dotycząca tworzyw sztucznych, dyrektywy dotyczące gospodarki o obiegu zamkniętym czy w sprawie ograniczenia niektórych produktów z tworzyw sztucznych na środowisko wyznaczają konkretne cele w tym zakresie. Są one związane między innymi ze zwiększeniem odpowiedzialności producenta za opakowania, zmianami w projektowaniu opakowań, używaniem materiałów podlegających biodegradacji, stworzeniem rynków zajmujących się ponownym wykorzystaniem surowców z recyklingu, a przede wszystkim dążeniem do wycofania z użytku produktów jednorazowych tam, gdzie jest to możliwe. W ten sposób funkcja opakowań została określona na nowo, a idea ekoprojektowania, która do tej pory była brana pod uwagę tylko przez niektóre firmy, stała się obowiązującym standardem.  

Czym jest ekoprojektowanie? 

Projektowanie numeryczne w Knauf Industries

W ogólnym znaczeniu ekoprojektowanie polega na uwzględnieniu aspektów ekologicznych przy projektowaniu opakowań. Opakowania mają wywierać jak najmniejszy wpływ na środowisko naturalne w całym cyklu życia, a więc od etapu produkcji poprzez użytkowanie, aż po zużycie, recykling i ponowne wprowadzenie do obiegu produkcyjnego. Jednocześnie muszą jednak zachować wszystkie inne niezbędne cechy użytkowe opakowania. Jak zapisano w normie PKN-ISO/TR 14062:2004, ekoprojektowanie jest uzupełnieniem standardowego myślenia o projektowaniu opakowań, w którym bierze się pod uwagę bezpieczeństwo, funkcjonalność, ergonomię, parametry wytrzymałościowe oraz koszty. W efekcie ma więc powstać udoskonalone ekoopakowanie, które w mniejszym stopniu oddziałuje na środowisko. Punktem wyjścia do ekoprojektowania jest analiza LCA (Life Cycle Assessment), której celem jest stwierdzenie, na którym z etapów życia produkt ma negatywny wpływ na środowisko. Na tej podstawie można dokonać potrzebnych zmian.   

Jakie są zasady ekoprojektowania? 

Przy projektowaniu opakowań trzeba wziąć pod uwagę cztery istotne aspekty: pozyskiwanie materiałów potrzebnych do ich produkcji, sposób produkcji i dystrybucji, przyjazne środowisku wykorzystanie oraz łatwość recyklingu na etapie końcowym. Tak więc już na wczesnym etapie projektowania opakowań należy uwzględnić surowce odnawialne i nieodnawialne pochodzące ze zrównoważonych źródeł. Eko opakowanie powinno być zaprojektowane w taki sposób, aby unikać niepotrzebnego marnotrawstwa surowców podczas produkcji i uwzględniać w jak największej mierze materiały przyjazne środowisku. Zwłaszcza w branżach przemysłowych zalecane jest stosowanie zwrotnych opakowań wielokrotnego użytku, aby zapobiec nadmiernemu składowaniu i śmieceniu. Zasady ekoprojektowania mówią ponadto, że opakowania powinny być oznaczone w sposób umożliwiający identyfikację materiałów, a jeśli są wykonane z wielu materiałów, muszą umożliwiać ich łatwe rozdzielenie. Producent powinien więc zawsze mieć na uwadze praktyczne możliwości recyklingu. 

Praktyczny przykład ekoprojektowania – opakowania Komebac^® 

Opakowania Komebac stosowane w branży cateringowej

Nasze ultralekkie i wytrzymałe zwrotne opakowania Komebac®  są w pełni zgodne z zasadami ekoprojektowania. Służący do ich produkcji spieniony polipropylen EPP to materiał powszechnie dostępny, natomiast same opakowania są produkowane w znanej technologii formowania pneumatycznego. W jej ramach wykorzystywana jest para wodna, która wprowadzona pod odpowiednim ciśnieniem powoduje zgrzewanie się spienionych granulek w kształt określony przez formę wtryskową, zaś woda potrzebna do jej wytwarzania krąży w obiegu zamkniętym. Ultralekki materiał jest wypełniony w 95% powietrzem, dlatego produkowane z niego eko opakowania Komebac® są aż o 62% lżejsze niż ich plastikowe odpowiedniki. Oznacza to lżejszy ładunek i mniejsze spalanie paliwa podczas transportu, co przekłada się także na redukcję emisji CO₂. Podczas projektowania opakowań wzięliśmy pod uwagę ich wytrzymałość mechaniczną i doskonałą izolacyjność. EPP to bardzo trwały materiał, który doskonale absorbuje wstrząsy, chroni zawartość przed zmianami temperatur i nie rozpada się na części. Może być użytkowany nawet przez 10 lat, a następnie poddany w całości recyklingowi. Fundacja Solar Impulse umieściła pojemniki Komebac^® na liście 100 najbardziej ekologicznych i ekonomicznych rozwiązań, które mają pozytywny wpływ na środowisko. 

Czytaj także: Komebac^® – ultra-lekkie opakowanie wielokrotnego użytku z EPP dla branży spożywczej